GOMA ─ De inname van Goma door de M23-rebellen heeft een diep litteken toegevoegd aan het al zwaar getekende lichaam van de regio. Radio Okapi bericht dat de kampen voor ontheemden in en rond Goma nu op brutale wijze worden ontmanteld door de rebellen. Sinds eind januari 2025 zijn duizenden families zonder enige alternatieve oplossing verdreven, waardoor zij zich wanhopig afvragen wat de toekomst zal brengen. Ondertussen zorgt de chaos ook voor verdere gezondheidsrisico’s.

Volgens cijfers van het VN-Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden (OCHA) verbleven tot eind december 2024 ongeveer 2,8 miljoen binnenlandse ontheemden in de provincie Noord-Kivu. Bijna de helft van hen had in de afgelopen drie jaar zijn toevlucht gezocht in kampen aan de rand van de stad Goma.

Maar de nacht van 26 op 27 januari 2025 werd een dramatisch keerpunt. Na hevige bombardementen op de weg naar Kanyaruchinya, bij gevechten tussen het Congolese leger (FARDC) en M23, werden alle kampen in het gebied opgedoekt. Families sloegen op de vlucht, vaak zonder overleg of voorbereiding.

Ook de situatie in andere kampen langs de as Goma-Sake verslechterde snel. De M23-rebellen gaven de ontheemden een onverbiddelijk ultimatum: ze moesten binnen de drie dagen vertrekken. Dit dwong meer dan 100.000 mensen om Goma te verlaten en hun toevlucht te zoeken in Masisi, Rutshuru en Nyiragongo. Deze situatie heeft ernstige humanitaire gevolgen.

Volgens humanitaire bronnen zal de gedwongen ontmanteling van de kampen een kettingreactie teweegbrengen op het gebied van gezondheid, milieu en infrastructuur. Gezondheidswerkers waarschuwen dat de verspreiding van patiënten en de opschorting van het epidemiologisch toezicht een ideale voedingsbodem zijn voor ziektes.

Cholera, een bekende bedreiging in de regio, is al bezig aan een zorgwekkende opmars. In de week van 3 tot 9 februari werden in het gezondheidsgebied Buhimba, nabij de Bulengo-locatie in het Lac Vert-district, 70 nieuwe choleragevallen gemeld. OCHA wijst erop dat 80% van de cholera-uitbraken in Noord-Kivu afkomstig is uit ontheemdenkampen.

Daarbovenop komt een nieuwe uitbraak van Mpox, dat zich verspreidt vanuit ontheemdenkampen. Het is onmogelijk om patiënten of hun contacten te traceren, wat het risico op verdere verspreiding aanzienlijk groter maakt.

Hoewel ongeveer 10% van de ontheemden heeft aangegeven Goma te willen verlaten, dwaalt de overgrote meerderheid rond in de stad en omstreken. Gezondheidswerkers vrezen dat deze massale concentratie kan leiden tot grootschalige epidemieën.

De prangende vraag waar deze ontheemden opgevangen kunnen worden, blijft onbeantwoord. Wat wel zeker is, is dat de humanitaire crisis in Noord-Kivu met de dag voort zal groeien.

© CongoForum, 17.02.25 (lb)

Beeld – bron: (illustratief) Radio Okapi