LUANDA – Angola heeft aangekondigd dat op dinsdag 18 maart rechtstreekse onderhandelingen beginnen tussen Kinshasa en de M23-rebellen in Luanda. Beide partijen zijn officieel benaderd door de bemiddelaar en geen van beide lijkt tegen een dialoog te zijn. Maar professor Muhindo Mughanda, docent internationale betrekkingen aan de universiteiten van Noord-Kivu, stelt dat de gesprekken veel breder moeten zijn en dat de vertegenwoordigers van de vluchtelingen en etnische groepen die de M23 beweert te verdedigen en de vertegenwoordigers van het Congolese volk die Kinshasa beweert te vertegenwoordigen, erbij betrokken moeten worden.
Want, zo merkt hij op, zonder een “pluriloog” bestaat het risico dat deze onderhandelingen en hun conclusies worden gevoerd in naam van de mensen die er niet aan hebben deelgenomen en in de toekomst als voorwendsel zullen dienen voor een opstand van een nieuwe groep gefrustreerde mensen. Een interview door Actualité.cd.
Luanda heeft aangekondigd dat er op 18 maart rechtstreekse onderhandelingen van start zullen gaan tussen Kinshasa en de rebellen van de M23 die Goma en Bukavu bezetten en terrein blijven winnen in Oost-Congo. Wat vindt u van deze aanpak? Kan het helpen om vrede te brengen in Congo?
Professor Muhindo Mughanda: “De onderhandelingen werden aanvankelijk door Kinshasa om aanvaardbare redenen geweigerd, net zoals ze door de rebellen om begrijpelijke redenen werden geëist. Nu Kinshasa kennis heeft genomen van het Angolese bemiddelingsinitiatief, komt het erop aan dat Kinshasa zijn bedenkingen op tafel legt en kijkt hoe het kan vermijden dat de geschiedenis zich herhaalt. Voor de rebellen zal het, als hun aanvankelijke verzoek wordt ingewilligd, tijd zijn om hun goede trouw te tonen door niet langer de kwesties voor te leggen die ze geacht worden te hebben opgelost in de periode dat ze bepaalde Congolese zones hebben bezet: ze worden geacht de 400.000 vluchtelingen te hebben kunnen vestigen in de zones die ze bezetten, net zoals ze geacht worden de overlast van de FDLR te hebben verminderd. Als met deze voorwaarden rekening wordt gehouden, is een discussie die tot vrede leidt mogelijk.”
Er is meer aan de hand in de Democratische Republiek Congo dan alleen de M23-crisis. Kinshasa heeft te maken met verschillende andere crisissen: slecht bestuur, verarming van de bevolking, een dreigende opstand (zoals in het geval van Thomas Lubanga). Kunnen Nairobi en Luanda helpen om Congo te genezen?
Professor Muhindo Mughanda: “De echte crisis is die van de democratie in de DR Congo. Democratie accepteert noch de arrogantie van degenen die de instellingen beheren, noch de arrogantie van wapens. Als de CENI (kiescommissie) één was geweest, als het parlement één was geweest, als de regering één was geweest, als de onafhankelijke rechterlijke macht één was geweest, dan hadden we dit alles kunnen vermijden. De processen van Nairobi en Luanda houden zich meer bezig met degenen die de problemen veroorzaken en degenen die de problemen zo sterk voelen dat ze de wapens opnemen. Ze hebben veel minder te maken met de slachtoffers, die er niet bij betrokken worden. En de uitgeslotenen, die vertegenwoordigd hadden moeten worden door het onderdanige parlement, worden uiteindelijk opgenomen in de regering. Vandaar de behoefte aan een pluriloog in plaats van een dialoog. In die pluriloog zouden enerzijds de strijdende partijen en anderzijds de welbekende Congolese vluchtelingen, chefs van de stammen die de rebellen beweren te beschermen en vertegenwoordigers van andere Congolezen moeten zetelen.”
“Als dit niet het geval is, bestaat nog steeds het risico dat de dialoog en de conclusies ervan tot stand komen in naam van de mensen die er niet aan hebben deelgenomen. In deze context zou het gepast zijn om de fameuze Luanda-dialoog tegelijk te laten starten met het initiatief van de ECC (Eglise du Christ au Congo) en de CENCO (Conférence Épiscopale Nationale du Congo) voor een sociaal pact… Op deze manier zouden de “privé”-problemen en de “collectieve” problemen tegelijkertijd worden opgelost.”
Een pluriloog. Met welk doel? In het oosten, tegenover de Rwandese steun voor de M23, in de grote stille massa van het volk, bestaat de angst voor een diepgaande infiltratie van het land. Er wordt gezegd dat Kigali bezig is nieuwe contacten te leggen in de politieke en militaire arena om het land weer onder controle te krijgen. Moeten we vrezen voor de DR Congo?
Professor Muhindo Mughanda: “Moet de kwestie van infiltratie niet als een mythe worden afgedaan zolang Congo deel blijft uitmaken van de CEPGL (Communauté économique des pays des Grands-Lacs, noot van de redacteur), waar het vrije verkeer van personen gewaarborgd is? Volgens het verdrag tot oprichting van deze internationale organisatie kunnen Congolezen nog steeds vrij Rwanda binnenkomen, net zoals Rwandezen vrij Congo kunnen binnenkomen. Afgezien van deze premisse, die aantoont dat sociale infiltratie een feit is van het internationaal recht, is het de militaire en politieke infiltratie die in vraag moet worden gesteld in de volgende termen: 1) Waarom heeft Laurent Désiré Kabila een bondgenootschap gesloten met Rwanda? 2) Waarom sloot Laurent Désire Kabila een bondgenootschap met Rwanda om Mobutu te verdrijven? 3) Waarom een bondgenootschap sluiten met Rwanda om Joseph Kabila te destabiliseren? 3. Waarom een bondgenootschap sluiten met Rwanda om Tshisekedi te destabiliseren? Kortom, wie nodigt wie uit?”
Wat moet er dringend gebeuren om het land te redden en vrede en ontwikkeling te garanderen?
Professor Muhindo Mughanda: “Vrede wordt bereikt door alles serieus te nemen. In de democratische procedures, in de installatie van een sterke administratie; in de oprichting van een onpartijdig rechtssysteem; in de oprichting van een republikeins leger. Kortom, door het Congolese volk zijn waardigheid terug te geven.”
© CongoForum, 17.03.25 (rk)
Beeld – bron: Radio Okapi
