KINSHASA – In de drukke steegjes van de markten van Kinshasa domineren de silhouetten van vrouwelijke handelaars het uitzicht. Soms alleen, soms in groepen, runnen ze kleine kraampjes waar ze fruit, groenten, vis, vlees en veelkleurige stoffen verkopen.

In de straten van de markten zijn hun stemmen hoorbaar, wedijverend met het onophoudelijke lawaai van het verkeer en de straatventers. Deze vrouwen, “de mama-handelaren”, zijn de steunpilaren van de voedselvoorziening in Kinshasa. Desk Femme van Actualite.cd ontmoette een aantal van hen.

Het dagelijkse leven van deze vrouwen begint bij zonsopgang en eindigt ruim na zonsondergang. Dorcas Kamba (45) verkoopt groenten en fruit op de markt op de rotonde in Ngaba. “Ik sta om 4 uur ’s ochtends op om mijn producten op de groothandelsmarkt te kopen, maar ook om met boeren mee te gaan naar hun akkers om groenten te kopen. Ik ga eerst langs de verschillende buurten om zoveel mogelijk te verkopen voordat ik me op de markt installeer”, zegt ze terwijl ze bij haar kraam staat en naar passerende klanten roept. “Het is hard werken, maar je moet vechten om voor je gezin te zorgen.”

De realiteit van deze handelaarsters wordt gekenmerkt door een hoge mate van financiële autonomie, maar ook door veel moeilijkheden. Het gebrek aan financiering en ondersteunende structuren, de concurrentie met andere verkopers en de grillen van onstabiele prijzen zijn constante obstakels in hun dagelijks leven.

“Ik koop mijn kruiden meestal in Zigida en verkoop ze door, rekening houdend met alle kosten, inclusief transport. Maar soms verkopen mijn buren dezelfde specerijen als ik tegen lagere prijzen, afhankelijk van waar ze ze gekocht hebben. In plaats van mijn kruiden te laten bederven, omdat geen enkele klant ze tegen mijn prijs zou willen kopen, ben ik gedwongen mijn prijzen te verlagen en verlies te accepteren”, zegt Mireille Meso, een kruidenverkoopster op de UPN-markt.

Netwerk van solidariteit

Ondanks deze uitdagingen heerst er een geest van solidariteit op de markten. De vrouwelijke handelaars van Kinshasa doen meer dan alleen producten verkopen: ze smeden banden en vormen wederzijdse ondersteuningsnetwerken. “We steunen elkaar. Als een van ons een probleem heeft, kan ze altijd op de anderen rekenen voor advies of financiële hulp”, zegt Titi Ngoie, een vishandelaar op de Matete-markt.

Solidariteit gaat verder dan eenvoudige gebaren: het neemt ook de vorm aan van vorming en het delen van verkooptechnieken. “Als ik begin met een nieuw product, leer ik vaak van de meer ervaren verkopers,” zegt Aminata Ogenago, die ook stoffen en kleding verkoopt op de Matete-markt. “Soms geven ze me advies over hoe ik met klanten moet onderhandelen of hoe ik mijn producten moet bewaren zodat ze niet bederven.”

De handelaarsters zijn er niet alleen in geslaagd om goederen te verkopen, maar ook om zich aan te passen en te vernieuwen. Sommige van hen zijn zaken gestart waarbij gebruik wordt gemaakt van mobiel geld, wat transacties vergemakkelijkt. Anderen, zoals Rosalie Kasato, die rijst commercialiseert, bieden verkoop op krediet aan. “Klanten hebben niet altijd contant geld, dus ik geef ze de mogelijkheid om later te betalen,” legt ze uit. “Het is een riskante strategie, maar het stelt me in staat om klanten aan me te binden.”

Deze commerciële praktijken zijn niet zonder risico. Prijsschommelingen, onvoorziene economische gebeurtenissen en sociale spanningen kunnen het evenwicht snel verstoren. “Soms hebben we te maken met tekorten of stijgen de productprijzen onvoorspelbaar. Dit dwingt ons om onze strategie van de ene dag op de andere te veranderen”, vertrouwt Sophie Mwepu, een andere groentehandelaar, ons toe.

Impact economisch beleid

Het economische beleid van de Congolese regering heeft een directe impact op het dagelijkse leven van deze vrouwen. Een van de grootste lasten zijn de taksen die door de lokale autoriteiten worden opgelegd en die vaak als te zwaar worden beschouwd. “Er wordt ons gevraagd om belasting te betalen, maar openbare diensten zijn er niet. Waar gaat het geld naartoe?” klaagt Dorcas Kamba.

De recente economische hervormingen stimuleerden weliswaar de groei in sommige sectoren maar hadden geen grote invloed op de informele economie waarin de vrouwen actief zijn. Voor hen is er te weinig ondersteuning. “Het economisch beleid houdt niet altijd rekening met onze realiteit. Krediet en subsidies zijn voor ons moeilijk toegankelijk. Daarom zijn we op onszelf aangewezen”, zegt Dorcas.

Ondanks de obstakels blijven de handelaarsters van Kinshasa hun werk voortzetten. Velen van hen dromen van een eigen zaak.

© CongoForum, 25.03.25 (rk)

Beeld – bron: (illustratief/Radio Okapi