Haut-Uélé: brutale huisuitzettingen door Kibali Gold maakten ruim 2.500 families dakloos (CongoForum)

DURBA – Meer dan 2.500 families zijn dakloos geworden door huisuitzettingen in de wijken Mege en Bandayi in Durba, in provincie Haut-Uélé. Een operatie die ook heel wat ouderen, kinderen en zwangere vrouwen heeft getroffen, meldt Actualité.cd.

Tussen 17 en 21 oktober 2021 werden huizen van lokale bewoners in korte tijd met zware machines met de grond gelijkgemaakt. De uitvoerders van de operatie werden geëscorteerd door manschappen van het leger en de politie. Veel bewoners hadden zelfs geen kans om hun bezittingen in veiligheid te brengen.

Deze gebeurtenissen zijn gedetailleerd vastgelegd in het rapport ‘Forced evictions and serious abuses at the Kibali gold mine in the Democratic Republic of Congo. Giant evictions, giant profits’. Het rapport is deze maand gepubliceerd door de PAX Netherlands Peace Foundation (PAX). Deze organisatie, die zich wereldwijd inzet voor vrede, stelt dat het rapport gebaseerd is op een drie jaar durend onderzoek in de regio. Het onderzoek is gebaseerd op interviews met slachtoffers, medewerkers van Kibali Gold en lokale autoriteiten. Het rapport werpt een schokkend licht op de verwoestende gevolgen van deze gedwongen ontruimingen en het enorme winstbejag dat meespeelde.

“Ze verwoestten kerken, scholen, ziekenhuizen, alles. Het was gewelddadig. Als ze je vinden met een telefoon of een camera, slaan ze je om dit in handen te krijgen. Daarna ga je naar de gevangenis”, verklaarde één van de deelnemers aan het onderzoek. Een ander slachtoffer vertelde aan PAX: “Ik smeekte bij een politieagent en legde hem uit dat ik een drie maanden oude baby had, zodat hij me ook maar één strohut zou achterlaten waar ik de baby in kon onderbrengen, maar hij weigerde. Nadat ze alle huizen hadden afgebroken, lieten ze ons in de regen staan.”

Nog meer armoede

Volgens PAX had de operatie vreselijke gevolgen voor de getroffen mensen. PAX heeft het over misbruiken, vernietiging van eigendommen en geweld. De hele zaak deed de slachtoffers in nog grotere armoede terechtkomen en leidde tot wanhoop. “Velen van hen zijn dakloos geworden en zijn in nog grotere armoede ondergedompeld dan voorheen. Deze situatie had een negatieve invloed op onder andere hun recht op gezondheid en onderwijs”, staat in het rapport.

Volgens PAX gebeurden de wandaden met de zegen en medeplichtigheid van de provinciale regering van Haut-Uélé, die profiteert van de activiteiten van Kibali Gold in de regio.

PAX wijst er in haar rapport op dat “Kibali een sterke invloed uitoefent op de provinciale regering, omdat het bedrijf bijdraagt aan de inkomsten van de regering en royalty’s betaalt die ongeveer 60% van deze inkomsten vertegenwoordigen”.

Rol van Barrick Gold

Ook de Barrick Gold Corporation, een multinational gevestigd in Toronto en mede-eigenaar van de joint venture Kibali Goldmines, draagt een deel van de verantwoordelijkheid. Het bedrijf roemde zijn “uitmuntende prestaties” in 2021 en keerde in datzelfde jaar een dividend van 200 miljoen dollar uit aan zijn aandeelhouders. Dit alles gebeurde ten koste van duizenden mensen die door de activiteiten van het bedrijf werden getroffen.

Barrick Gold stelde dat alle oorspronkelijke bewoners van het gebied waren verhuisd. Volgens PAX, dat interviews afnam en satellietbeelden analyseerde, is die bewering onjuist. Bovendien werden de getroffen bewoners nooit geïnformeerd over het feit dat ze zich op grond bevonden die eigendom zou zijn van Kibali Goldmines, wat de situatie nog schrijnender maakt.

“Ze hebben gewacht tot mensen huizen hadden gebouwd, tot het aantal mensen was toegenomen. Toen kwamen ze en zeiden: ‘Jullie moeten hier weg, dit is ons huis’”, vertelde een slachtoffer aan PAX. “Waarom al die tijd wachten? Ze hadden de mensen moeten waarschuwen!”, zei een slachtoffer dat door PAX werd geïnterviewd. 

Barrick vertelde aan PAX-onderzoekers dat de bewoners van Mege en Bandayi beschouwd werden als ‘illegale bewoners’ in hun ‘Uitsluitingszone B’ en daarom niet in aanmerking kwamen voor een nieuw onderkomen bij Kibali.

Aanbevelingen PAX

PAX doet uitgebreide aanbevelingen op alle niveaus om deze misstanden recht te zetten en de rechten van de slachtoffers te herstellen. De organisatie roept de Congolese autoriteiten op om een onafhankelijk onderzoek in te stellen naar de beschuldigingen van misbruik door veiligheidstroepen en vertegenwoordigers van de staat. Doel is om degenen die verantwoordelijk zijn voor deze daden ter verantwoording te roepen.

Verder wordt de regering aangespoord om in dialoog te treden met de slachtoffers, in samenwerking met Kibali, en om een einde te maken aan de intimidaties van de inwoners van Mege en Bandayi die gerechtigheid en herstel van hun rechten eisen.

Aan Barrick Gold en Kibali Goldmines beveelt PAX aan om een geloofwaardig, onafhankelijk en transparant onderzoek te laten uitvoeren naar hun mogelijke betrokkenheid bij mensenrechtenschendingen en schendingen van internationale normen bij de uitzettingen van oktober 2021. De resultaten hiervan moeten openbaar worden gemaakt. Verder moeten de bedrijven de transparantie en de communicatie met de getroffen gemeenschappen aanzienlijk verbeteren, onder andere door meer en duidelijkere informatie te verschaffen in lijn met de internationale normen.

© CongoForum, 24.12.24 (lb)

Beeld – bron: Radio Okapi

Nos sponsors

Asteriaexpeditions