KINSHASA/BRUSSEL–Er waait een wind van verandering over het Congolese erfgoed met de ontmoeting tussen de minister van Cultuur, Kunsten en Erfgoed, Yolande Elebe Ma Ndembo, en de experts van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren, Celia Charkaoui en Nicolas Nikis. De ontmoeting vond plaats in het kader van de restitutie van Congolese kunstwerken die al meer dan een eeuw in België worden bewaard.

De kern van de bijeenkomst was een gedeelde vastberadenheid om een beleid te ontwikkelen voor de teruggave van Congolese historische artefacten. “We hebben veel gesproken over restitutievraagstukken om de beste manieren te vinden om een restitutie- en repatriëringsbeleid te ontwikkelen”, legde Celia Charkaoui uit aan Actualité.cd.

Yolande Elebe Ma Ndembo sprak haar engagement uit om de obstakels voor onderzoek te overwinnen en technische akkoorden te sluiten, een teken van hoop voor het behoud van het Congolese erfgoed. Ze stelde verschillende initiatieven voor om de teruggave te vergemakkelijken, waaronder de oprichting van een gezamenlijke onderzoeks- en coördinatiecommissie tussen de Democratische Republiek Congo en België, en benadrukte ook het belang van transparantie en samenwerking tussen beide landen om logistieke en administratieve uitdagingen te overwinnen.

Het hoofd van de Congolese culturele sector was vastbesloten om vooruitgang te boeken in deze cruciale kwestie en bood haar actieve steun aan. Haar initiatief werd geprezen als een beslissende stap in de richting van historisch en cultureel herstel.

Een erfgoed in ballingschap

Sinds de koloniale tijd zijn veel Congolese cultuurgoederen naar België gebracht. Sinds enkele jaren staat de kwestie van hun teruggave centraal in de debatten tussen Kinshasa en Brussel. De roep om repatriëring werd steeds luider, waarbij traditionele chefs en niet-gouvernementele organisaties (ngo’s) hun stem lieten horen.

De teruggave van Congolese kunstwerken door België is een delicate kwestie, die diep geworteld is in de koloniale geschiedenis. In februari 2022 overhandigde België aan de Democratische Republiek Congo een gedetailleerde inventaris van meer dan 84.000 etnografische en organologische voorwerpen, wat een belangrijke stap voorwaarts betekende in dit proces. Dit gebaar past in het streven naar verzoening en erkenning van het onrecht uit het verleden.

In november 2021 presenteerde de Belgische staatssecretaris Thomas Dermine een ambitieus project om het tijdens de koloniale periode geroofde erfgoed te herstellen. Dit project legde de basis voor bilaterale samenwerking om te beslissen over het lot van de artefacten die bewaard worden in het Afrika Museum in Tervuren, wat het belang van samenwerking tussen de twee naties onderstreept.

De ontmoeting tussen minister Yolande Elebe Ma Ndembo en experts van het Museum van Tervuren is dan ook een stap in de richting van de teruggave van deze kunstvoorwerpen. Verdere samenwerking en diepgaande besprekingen zijn essentieel om de uitdagingen te overwinnen en de repatriëring van de Congolese cultuurschatten te verzekeren. Dit proces, hoe complex ook, is een stap in de richting van historische gerechtigheid en het behoud van het culturele erfgoed van de Democratische Republiek Congo.

Nicolas Nikis, archeoloog aan het Museum van Tervuren, benadrukte het belang van deze repatriëring en benadrukte dat de samenwerking tussen Belgische en Congolese experts de weg opent naar vernieuwende oplossingen voor de restitutie en opwaardering van dit onbetaalbare erfgoed.

© CongoForum, 09.09.24 (rk)

Beeld – bron: Congolees ministerie van Cultuur