LUBUMBASHI – De interpretatie van artikel 217 van de Congolese Grondwet, een bepaling die ook voorkomt in de Grondwetten van veel Afrikaanse staten, leidt tot grote verdeeldheid tussen de huidige machthebbers en de oppositie. Afgelopen zaterdag kwam de kwestie ter sprake toen president Félix Tshisekedi een toespraak gaf in Lubumbashi (Haut-Katanga). In zijn speech omschreef Tshisekedi het grondwetsartikel als een vorm van ‘uitverkoop van de soevereiniteit van het land aan andere staten op het continent’.

Deze interpretatie leidde tot heel wat controverse binnen de Congolese politieke klasse. Martin Fayulu, voorzitter van de partij Engagement pour la Citoyenneté et le Développement (ECIDé), reageerde in een bericht op X (het vroegere Twitter). Volgens Fayulu slaat Tshisekedi de bal mis. De opposant zegt dat artikel 217 dient om de Afrikaanse eenheid te bevorderen en dat Tshisekedi dit negeert.

“Ik nodig iedereen die de kans heeft gehad om te studeren, zelfs op middelbaar niveau, uit om dit artikel te lezen. Zij zullen begrijpen dat de formulering van dit artikel, dat in verschillende Afrikaanse Grondwetten staat, bedoeld is om “de eenheid van Afrika te bevorderen”. Tshisekedi zou de laatste paragraaf van artikel 214 moeten lezen, waarin staat: “Geen enkele afstand, ruil of toevoeging van grondgebied is geldig zonder de instemming van het Congolese volk, geraadpleegd via een referendum”, schreef Fayulu zondag.

Volgens de gewezen presidentskandidaat is de huidige prioriteit niet om de Grondwet te veranderen, maar om het grondgebied te verdedigen en de leefomstandigheden van de bevolking te verbeteren. “Het zijn niet de bepalingen van de Grondwet die de plundering van openbare middelen of de inertie van een regering die voortkomt uit schijnverkiezingen legitimeren”, aldus nog Fayulu.

Delly Sessanga, een andere opstand die had deelgenomen aan betogingen tegen het ontwerp, bekritiseerde ook de interpretatie van Tshisekedi en beschreef zijn opmerkingen als “vals geluid” en “iconoclastisch”.

De president verklaarde op ferme toon juridische stappen te willen ondernemen tegen diegenen die de bevolking zouden manipuleren in dit debat. Hij zei wel open te staan voor discussie. Augustin Kabuya, de omstreden secretaris-generaal van de UDPS, omschreef artikel 217 als een van de oorzaken van de situatie in het oosten van de DR Congo. Hij beschreef de huidige Grondwet zelfs als een “vloek”.

Artikel 217, waar Félix Tshisekedi zo boos over is, komt ook voor in andere Afrikaanse Grondwetten, zoals die van Benin (artikel 145), Ivoorkust (artikel 155), Tsjaad (artikel 222) en Burkina Faso (artikel 146), waar het op een vergelijkbare manier is geformuleerd.

Toen Félix Tshisekedi op 24 januari 2024 in het Martelarenstadion werd beëdigd in aanwezigheid van Afrikaanse presidenten, beloofde hij ‘ironisch genoeg’ de Grondwet en wetten van de DR Congo te zullen respecteren en verdedigen.

© CongoForum, 19.11.24 (rk)

Beeld – bron: Fayulu, Radio Okapi